“Kim chỉ nam cho thầy thuốc Đông y…”

Đây là cuốn sách có giá trị về y học dân tộc, đặc biệt về tính thực tiễn, tính thiết dụng cao, mang tính quốc tế hóa với bảng tra tên huyệt và ký hiệu huyệt thuộc 14 kinh mạch bằng 5 thứ tiếng: Việt, Anh, Pháp, Nga, Đức. Sách xứng đáng là người bạn đường, bạn nghề, người hướng dẫn y lý và thực hành châm cứu  tin cậy cho những người nghiên cứu, giảng dậy, sinh viên, học viên cùng đội ngũ đông đảo, thầy thuốc, kỹ thuật viên làm nghề châm cứu…Sách có tính phổ cập cao, do mô tả và hướng dẫn thực hành rất dễ hiểu đối với mọi bạn đọc có nhu cầu tìm hiểu về phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc lâu đời, hiệu quả cao, mà vẫn nhiều bí ẩn dưới cái tên: Châm cứu. Theo hướng dẫn, bạn đọc có thể  bấm huyệt, day huyệt chữa nhiều bệnh chứng, ít ra cũng có thể vận dụng để dưỡng sinh, hoặc bất chợt thấy  người bị choáng, ngất do say nắng, xúc động mạnh, động kinh… có thể day huyệt giúp họ mau hồi tỉnh, v.v...

Bìa bọc  ngoài

Trong lời giới thiệu cuốn sách, PGS.TS Phạm Vũ Khánh, Cục trưởng Cục Quản lý Y dược Cổ truyền - Bộ Y tế đánh giá: “Châm cứu tổng hợp là một cuốn sách có giá trị thực tiễn cao, là kim chỉ nam cho các thầy thuốc Đông y, đặc biệt là các thầy thuốc y tế cơ sở…”

Các tài liệu và sách chuyên khảo về châm cứu ở ta nội dung ngày càng phong phú và coi trọng cả y lý lẫn tính ứng dụng cao, hẳn có đóng góp đáng ghi nhận thúc đẩy sự phát triển của nền châm cứu nước ta. Người đứng đầu Cục Quản lý Y dược Cổ truyền cho biết: “…Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá Việt Nam là một trong 5 nước trên thế giới có nền châm cứu phát triển nhất thế giới. Hiện nay, châm cứu Việt Nam có hệ thống phát triển từ Trung ương đến 63 tỉnh thành trong toàn quốc và được giảng dạy chính thức cho các bác sĩ đa khoa trong các trường đại học y toàn quốc và có hệ thống đào tạo sau đại học chuyên ngành châm cứu các bậc thạc sĩ, tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp 1, cấp 2… Sách châm cứu tổng hợp tái bản lần này, theo ông,  vì thế cũng “góp phần hiện thực hóa chủ trương kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền của Đảng, thực hiện tốt sự nghiệp chăm sóc bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân”.
Từ tài liệu châm cứu đến châm cứu tổng hợp tái bản
 
Năm 1984, Viện Từ điển Bách khoa Việt Nam xuất bản tài liệu châm cứu do Giáo sư Hoàng Bảo Châu và Thái Hà biên soạn. Năm 1990, NXB Quân đội nhân dân cho ra mắt Châm cứu giản yếu do Phòng Quân y Tổng cục chính trị (Quân đội nhân dân Việt Nam) và Nhóm y học dân tộc Sao Phương Đông biên soạn. Ngay sau khi cuốn sách ra đời, Bộ Quốc phòng đã trao đổi với Bộ Y tế và GS. Bác sĩ Nguyễn Tài Thu và có công văn gửi Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đề nghị xin xuất bản cuốn Châm cứu giản yếu bằng tiếng Anh để giới thiệu rộng rãi hơn với bạn đọc nước ngoài. Năm 1992, NXB Quân đội Nhân dân tái bản lần thứ nhất cuốn sách này. Tổng số lượng hai lần xuất bản là 20.000 bản.

Kế thừa cuốn sách này, năm 2002, Khoa Y học cổ truyền Trường đại học Y Hà Nội và Y học dân tộc Sao Phương Đông, dưới sự chủ biên của Nhà nghiên cứu y học phương Đông Thái Hà và Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ chuyên khoa cấp II Trịnh Đình Cần, nguyên Trưởng phòng, Chủ nhiệm Quân y Tổng cục chính trị, đã chỉnh lý thành châm cứu tổng hợp do Nhà xuất bản Y học xuất bản.

Châm cứu tổng hợp tái bản lần này có chỉnh lý và bổ sung với sự hợp tác của Thầy thuốc Ưu tú, PGS.TS Nghiêm Hữu Thành, Giám đốc Bệnh viện châm cứu Trung ương và Thầy thuốc Ưu tú, Bác sĩ chuyên khoa cấp I y học dân tộc Quách Tuấn Vinh, Giám đốc Trung tâm Cấy chỉ phục hồi chức năng Minh Quang, đã góp phần nâng cao tính học thuật và giá trị thực hành của cuốn sách.

Nâng cấp và cập nhập  châm cứu  đương đại

Châm cứu tổng hợp tái bản lần này được mở rộng nội dung và tăng hơn 100 trang, nhờ kế thừa thành tựu y học châm cứu đương đại trong nước và thế giới, mang tính quốc tế hóa.

Sách viết theo hướng chọn lọc, giới thiệu cơ sở y học phương Đông, khái lược lý luận về hệ kinh lạc, trình bày vị trí, cách lấy huyệt, chủ trị, thủ thuật châm cứu 200 huyệt (171 huyệt trên kinh và 29 huyệt ngoài kinh). Để giúp bạn đọc có thêm tư liệu nghiên cứu, lần đầu 100 huyệt mới được giới thiệu chọn lọc. Sách tinh giản một số kỹ thuật châm cứu cơ bản, trình bày tổng hợp nhiều loại hình tác động lên huyệt phổ biến như mai hoa châm, thủy châm, điện châm, cấy chỉ, từ châm, la-de châm, nhĩ châm, diện châm, thủ châm và xoa bóp - bấm huyệt.

Châm cứu tổng hợp hướng dẫn chữa 45 bệnh chứng có tham khảo chỉ định:  40 loại bệnh chứng chữa bằng châm cứu của WHO (Tổ chức Y tế thế giới), 25 bệnh chứng chữa bằng châm cứu ở tuyến xã (Bộ Y tế Việt Nam). Về điều trị học, sách viết theo hướng biện chứng luận trị của y học cổ truyền phương Đông. Tuy nhiên, Ban biên soạn cố gắng thể hiện một số phần theo hướng kết hợp y học hiện đại để người học châm cứu dễ hiểu.

Châm cứu tổng hợp cũng sử dụng nhiều hình vẽ, ảnh và bảng biểu thuận tiện cho các thầy thuốc thực hành châm cứu tìm hiểu, tra cứu. Ở phần cuối sách giới thiệu phác đồ huyệt điều trị 34 bệnh chứng thường gặp bằng tiếng Anh và tiếng Việt qua nhiều ảnh mầu trên cơ thể người   mẫu.
 
Đồng nhân châm cứu ( tượng châm cứu bằng đồng) có từ đầu TK 11 ở Trung Quốc

Ban biên soạn bổ sung thêm chương chuyên đề giúp các nhà châm cứu và bạn đọc cập nhật thêm một số vấn đề sâu hơn trong châm cứu.

Châm cứu tổng hợp tái bản lần này gồm 4 chương chính: Những lý luận về kinh lạc và huyệt, Kỹ thuật châm cứu và một số loại hình tác động lên huyệt, Thực hành châm cứu chữa bệnh; 1 chương chuyên đề giới thiệu  Điều trị một số chứng đau bằng điện châm, thủy châm, Sử dụng chỉ khâu phẫu thuật cấy ghép vào huyệt (cấy chỉ), Nhĩ châm và các loại hình tác động trên loa tai, cấy chỉ trên loa tai và 1 phụ lục: Tranh châm cứu in nhiều mầu, khổ 100x70cm và một bảng tra tên huyệt và ký hiệu huyệt của 14 kinh mạch bằng 5 ngôn ngữ: Việt, Anh, Nga, Pháp, Đức.

Cố Lương y lão thành Nguyễn Văn Kim (1915-1995), Người thầy của Y học dân tộc Sao Phương Đông

Trong quá trình biên soạn công phu, kỹ lưỡng trải qua hàng chục năm, Ban biên soạn đã nhận được sự hỗ trợ quảng bá của Cục Quân y, NXB Quân đội nhân dân, NXB Y học, Bệnh viện Y học cổ truyền Việt Nam, Bệnh viện châm cứu Trung ương, Khoa Y học cổ truyền Trường đại học Y Hà Nội cùng nhiều đồng nghiệp. Đặc biệt trong lần tái bản này, Ban biên soạn Châm cứu tổng hợp xin tri ân cố Lương y lão thành Nguyễn Văn Kim, người thầy của Y học dân tộc Sao Phương Đông, cố GS, Thiếu tướng, Thầy thuốc Nhân dân Vũ Trọng Kính, nguyên Phó Cục trưởng Cục Quân y và cố GS. Trần Thúy, nguyên Viện trưởng Viện Y học cổ truyền Việt Nam đã dành nhiều tâm huyết chỉ đạo biên soạn cuốn sách trong những lần xuất bản trước đây. Liên hệ Hotline:  094 700 1199. Email: thaiha@cstd.vn).

Th.s Y khoa Bảo Thái